Page 174 - chemia_k8

5.3 Cukry

Podejmij temat

Czy nazwa „cukier” dotyczy wyłącznie
jednego związku?

Czym są cukry?

Cukry nazywano dawniej również wę- Cukier kojarzy się z czymś słodkim. Gdyby odnieść się do wiedzy z lekcji
glowodanami. Określenie to zakładało, biologii, można stwierdzić, że jest to nazwa nie jednego związku, lecz gru-
że wszystkie te związki spełniają wzór py, która stanowi główne źródło energetyczne dla organizmów zwierzęcych.
ogólny C (H O) . Dziś już wiemy, że nie
n 2 n Słodki smak oraz funkcja energetyczna to tylko niektóre właściwości wybra-
zawsze tak jest.
nych przedstawicieli tej grupy. W treści lekcji zwrócimy szczególną uwagę na
takie związki, jak: glukoza, fruktoza, sacharoza, skrobia i celuloza, czyli na
różne przykłady cukrów.

Pierwiastki chemiczne w cukrach

Jednym z przedstawicieli cukrów jest sacharoza. W handlu jest często nazy-
wana cukrem spożywczym. Gdy umieścimy cukier puder lub kostkę cukru
w probówce i całość intensywnie ogrzewamy, zauważymy, że zawartość po
chwili ściemnieje (il. 5.13), a na ściankach naczynia pojawią się krople bez-
barwnej cieczy. Proces ten prowadzi do otrzymania karmelu, używanego np.
jako ozdoba deserów. Obserwacje te dowodzą, że w skład sacharozy wcho-
5.13 Ogrzewanie sacharozy dzą trzy pierwiastki chemiczne – węgiel (ciemnienie), wodór oraz tlen (krople
wody). Na podstawie przeprowadzonego doświadczenia można stworzyć de-
Cukry – związki chemiczne, których finicję dotyczącą wszystkich przedstawicieli cukrów.
cząsteczki zbudowane są z atomów
węgla, wodoru i tlenu. Źródło cukrów w naturze
Pierwotnym źródłem cukrów w naturze jest proces fotosyntezy. W obecno-
ści światła i chlorofilu, znajdującego się w roślinach, tlenek węgla(IV) i woda
przetwarzane są na glukozę i tlen.

Podział cukrów
Cukry proste – związki chemiczne,
które nie ulegają reakcji rozkładu na Cukry można podzielić na: proste, czyli takie związki chemiczne, które nie
cukry prostsze. ulegają reakcji rozkładu na cukry prostsze, oraz złożone, czyli związki, z któ-
rych mogą stworzyć się cukry proste, np. w wyniku reakcji rozkładu. Spójrzmy,
Cukry złożone – związki chemiczne,
które ulegają reakcji rozkładu, dając do których związków zaliczono glukozę, fruktozę, sacharozę, skrobię i celulozę
cukry proste. – wymienione już w treści lekcji.

172

10.06.2021 11:51:02
0610_881399_chemia_kl8_podrecznik_DRUK.indd 172 10.06.2021 11:51:02
0610_881399_chemia_kl8_podrecznik_DRUK.indd 172