Page 177 - chemia_k8
P. 177

Na dokładniejsze poznanie różnic pozwalają często właściwości chemicz-
          ne. Jedną z nich jest np. smak, którego nie powinno się badać w pracowni
          chemicznej. Wiele cukrów jest jednak dostępnych w sklepach spożywczych,
          więc można sprawdzić tę cechę. Okazuje się, że najsłodszym cukrem, spośród
          wymienionych w tabeli, jest fruktoza, po niej – sacharoza i potem glukoza
          (m.in. dlatego fruktoza znalazła zastosowanie jako częsty zamiennik sacharo-
          zy – tradycyjnego cukru słodzącego). Co ciekawe, celuloza i skrobia w ogóle
          nie są słodkie.

          Czy łatwo wykryć skrobię?

          Próba rozpuszczenia skrobi w gorącej wodzie powoduje powstanie tzw. kleiku,
          czyli roztworu koloidalnego. Dzieje się tak, ponieważ skrobia absorbuje wodę.   Czy pamiętasz z lekcji biologii, gdzie
          Dodajmy do takiego układu jodyny (roztworu jodu w etanolu).                rozpoczyna się trawienie skrobi?




          Doświadczenie 39.


          Działanie jodyną na kleik skrobiowy                        jodyna

          Sprzęt:         probówka, łapa do probówki, pipety
                        Pasteura z kapilarą, łuczywo

          Odczynniki:    kleik skrobiowy, jodyna
          Wykonanie:
                                      3
          •  Wlej do probówki około 2 cm  kleiku skrobiowego.          kleik
          •  Dodaj do naczynia 2−3 krople jodyny.                  skrobiowy
          •  Całość dokładnie wymieszaj.

          Obserwacje:   W miejscu naniesienia brązowej jodyny pojawia się granatowa barwa. Po wymieszaniu cała zawartość
                        naczynia staje się granatowa.

          Wnioski:      Granatowe zabarwienie świadczy o obecności skrobi. Przeprowadzone doświadczenie nazywane jest próbą
                        jodoskrobiową. Jest to reakcja charakterystyczna, pozwalająca wykryć obecność skrobi.






          W skrócie                                             Czy już umiesz? Sprawdź się!

              Cukry – związki chemiczne, których cząsteczki      1  Korzystając z kart charakterystyki i z zasobów
              zbudowane są z atomów węgla, wodoru i tlenu.          internetu, wyszukaj po jednej właściwości fi zycznej lub
                                                                    chemicznej pozwalającej odróżnić glukozę od fruktozy.
               Cukry proste – związki chemiczne, które nie ulegają
              reakcji rozkładu na cukry prostsze.                2   Zaprojektuj doświadczenie, którego celem będzie
                                                                    odróżnienie dwóch wielocukrów – skrobi i celulozy.
               Cukry złożone – związki chemiczne, które ulegają     Podaj niezbędny sprzęt i odczynniki. Narysuj schemat
              reakcji rozkładu, dając cukry proste.                 i zapisz spodziewane obserwacje oraz możliwe wnioski.
               Próba jodoskrobiowa to reakcja charakterystyczna,   3   Oblicz, ile sacharozy należy odważyć, żeby sporządzić
              pozwalająca wykryć skrobię.                           0,5 kg wodnego roztworu o stężeniu 10%.

                                                                                   175



                                                                                                              10.06.2021   11:51:05
   0610_881399_chemia_kl8_podrecznik_DRUK.indd   175
   0610_881399_chemia_kl8_podrecznik_DRUK.indd   175                                                          10.06.2021   11:51:05
   172   173   174   175   176   177   178   179   180   181   182